İnsan Değişebilir mi?

 "İnsan hiç değişmez mi?" -Maya Perest

İnsan bile isteye aynı hataları yapar, hayatın bize bir şey öğretme gibi bir derdi yoktur. Dünya her şeyden habersiz düzeninde devam eder. Peki bizim derdimiz ne, neden hep aynı hataları yaşarken buluruz? Mesela neden o insanı hep hayatımıza çekeriz, toksik insanları çevremizde tutarız, başarısız olacağımızı bildiğimiz halde o seçimi yaparız? Çünkü oradan sağladığımız bir fayda vardır. Daha konforlu hissediyoruzdur. Zihnimizin bizi değiştirmek gibi bir meselesi yoktur, güvende olmanın faydasının peşindedir.

Kendi öz benliğinize değer vermeyle alakalı sorun yaşıyorsanız değersizleştiğiniz bir noktada bulursunuz kendinizi. Size değersiz hissettiren insanları bir şekilde seçiyorsunuzdur. Yani neden hep bu hatayı yapıyorum demeye buradan da bakabilirsiniz. Değersiz gibi hissetmiş hatta hissettirilmiş olabilirsiniz, belki de bu yüzden o hataya sıkı sıkı tutunuyorsunuzdur. Çünkü hiç değerli hissetmenin avantajlarını hissetmediniz, orası sizin için yabancı. Romantik ilişkilerde babaya benzer figürleri seçmek de buradan bakılınca anlaşılır duruyor.

Bazen bilmekle yapmak aynı olmayabiliyor. Düzenli olmanın iyi olduğunu bilirsiniz ama onu henüz deneyimlememiş olduğunuz için siz kendi gözünüzde hep dağınıksınızdır. Dağınık olmanın size bir avantaj sağladığına dair bir yanılgıya kapılırsınız. Ceketi alıp askılığa asmak gözünüzde büyümüş bir iştir. Birçoğumuz işleri kafamızda büyütürüz. Beş sayfa kitap okumak gözümüze önemsiz bir alışkanlıkmış gibi görünür. Elli sayfa okumalıyım diye zihnimizde bir sınır koyduğumuzda o iş kafamızda büyür ve kaçıngan bir tavır gösteririz. Aslında o beş sayfalık rutinde aya hatta yıla vurduğunda, kafanda erteleyip durduğun elli sayfaya göre hem daha az yorucu hem de düzenli bir ilerleme görürüz.

Neden hep aynı hatayı yapıyorum diye sorguluyorsanız, içten içe korku duyduğunuz ve sizi kontrol eden bir problem de olabilir. Siz o problemi çözmek istediğinizi söyleseniz de bilinçsizce başarıya, değerli hissetmeye veya sorumluluk almaya dair korku besliyor olabilirsiniz. Örneğin üniversite sınavını kazanıp yeni bir şehirde yeni bir hayat kurmak istiyorsunuzdur fakat ailenizden uzaklaşıp yaşamak fikri size zor geliyordur. Kendinizi bu yüzden sabote ederken buluyorsunuzdur. Bilinçdışınızda sizi koruyan ve istemsizce kontrol eden duygular olabilir. Bu noktada eğer değişmek istiyorsanız farkına varmanız gerekecektir. Şehir dışında yaşama deneyimi sandığınız kadar da korkutucu olmayabilir mi? Zihninizde büyüttüğünüz bir korku olabilir mi? Özgür olma duygusunu hiç yaşamadığınız için o duygunun getireceği sorumluluklarda kaçıyor olabilir misiniz?

"İnsanlar mı olaylara göre değişir, yoksa olaylar mı insana göre oluşur diye sordum kendi kendime." -Zülfü Livaneli

 İnsan değişir, değiştikçe olaylar da insana göre değişir. Hatanızın döngüselliğinin farkına varıp alternatif yolların avantajını görürsünüz. Alternatif yolla öyleymiş gibi davrandığınızda yabancı olana karşı iyileşmiş bir deneyim hissedersiniz. Olaylar bizi etkiler fakat değişim bizde başlayıp bizde biter. Güvenli yol bazen hatamızın kendisi, sabote eylemi olabilir. Hatta belki de vazgeçtiğiniz nokta, değişimin başladığı yer olabilir.